نگاهی به مراکز خیریه ای که توسط زنان اداره می شوند

فعالیتهای زنان در امور خیریه ای، همچون آغوش مادرانه سرشار از محبت و مهربانی است. این مقاله به بررسی فعالیتهای خیریه ایی که توسط زنان اداره می شوند می پردازد و قسمتی از فعالیتهای آنها را بر می شمارد. خیریه های حمایت از کودکان سرطانی محک، خیریه در همین نزدیکی، مرکز وحدت، موسسه بانوان نیکوکار بافق و بانوان خیّر مدرسه ساز تعدادی از خیریه هایی هستند که در این مقاله توضیحاتی در رابطه با فعالیتهای آنها ارائه می شود.

نگاهی به تاریخ و فرهنگ ایران نشان می دهد ایرانی ها همواره در کارهای خیر پیشقدم هستند و کمک به همنوعان را در سرلوحه زندگی خود قرار داده اند. در این میان بانوان ایرانی هم از جایگاه ارزنده ای برخوردارند و سابقه طولانی ای در جمع آوری کمک برای نیازمندان دارند.

در گذشته مساجد پایگاه اصلی تجمعات خیرین بود و بانوان نیکوکار در آنجا برای نوعروسان بی بضاعت جهیزیه تهیه می کردند، برای خانم های باردار سیسمونی می دوختند، برای بیماران نیازمند پول دوا و درمان فراهم می کردند و ... امروز اگر چه هنوز این کارهای خداپسندانه وجود دارد و نیکوکاران به فعالیت های خود در مساجد و جمع های خانوادگی و دوستانه ادامه می دهند، اما بسیاری از خانم ها فعالیت های خود را سازمان یافته تر و در قالب تشکل های حرفه ای تری ادامه می دهند. گروه ها و انجمن های خیریه ای که زنان تشکیل داده اند در کشور ما قدمتی چندین و چند ساله دارد و توانسته است گام های بلندی در رفع مشکلات نیازمندان جامعه بردارد. فعالیت های خیریه زنان حوزه های مختلفی را در بر می گیرد. به عنوان نمونه می توان به حمایت از بیماران و تامین مخارج و هزینه های درمانی آن ها، نگهداری از سالمندان، ساخت و تجهیز مدارس، تامین مخارج عروسی و جهیزیه و ساخت مسکن ارزان قیمت اشاره کرد.

محک، میعادگاه کودکان سرطانی

شاید شناخته شده ترین مرکز خیریه ای که توسط زنان راه اندازی شده مرکز حمایت از کودکان سرطانی، «محک» باشد. حدود دو دهه قبل مادری که با بیماری و مشکلات کودک مبتلا به سرطان خود دست و پنجه نرم کرده بود، تصمیم گرفت در اولین فرصتی که پس از معالجه فرزندش بیابد با کمک دوستان و خویشانی که در این برهه سخت او را همراهی کرده بودند، مرکزی را به وجود آورد تا پناهی باشد برای کودکان دردمند و خانواده های آن ها. پس از تلاش های اولیه و در پی مشخص شدن ترکیب هیات امنا، موسسه خیریه حمایت از کودکان مبتلا به سرطان، محک، به عنوان یک سازمان غیردولتی غیر انتفاعی در ۱۳۷۰ به ثبت رسید و از آن زمان تاکنون با هدف اصلی حمایت از کودکان مبتلا به سرطان و خانواده های آن ها فعالیت می کند. سعیده قدس مادری است که خود از نزدیک رنج کودکان سرطانی و خانواده های آنها را لمس کرده است و با همت و تلاش خود توانسته مرکزی را به وجود آورد که تا حد امکان از ناراحتی های کودکان و والدینشان بکاهد. چرا که سرطان غیر از درد هزینه دارد و این مرکز علاوه بر کوشش برای تامین هزینه های درمان کودکان، فرصتی را برای نزدیکی و آشنایی خانواده های آن ها فراهم می کند تا در کنار هم کمی تسکین یابند.

موسسه محک علاوه بر این یک مرکز بیمارستانی مجهز نیز برای کودکان سرطانی احداث کرده است و در مجموع شامل بخش هایی مانند مددکاری، نقاهتگاه، روانشناسی، امور اداری، جذب کمک های مردمی، روابط عمومی، روابط بین الملل و امور مالی است.

این موسسه به خوبی توانسته است به کانون التیام بخشی برای کودکان بیمار تبدیل شود و حمایت های مردمی را به سمت خود جلب کند.

مرکز وحدت، کانون گرم خانوادگی

مرکز خیریه وحدت مرکز دیگری است که از سال ۱۳۵۸ با هدف نگهداری از معلولان ذهنی شروع به فعالیت کرد و در سال ۱۳۶۹ به ثبت رسید. هم اکنون این مرکز به صورت شبانه روزی از ۸۰ معلول ذهنی و جسمی دختر محروم و بی بضاعت بدون دریافت بودجه مستمر نگهداری می کند. مرکز وحدت دارای ٣ بخش مجزا جهت آسایشگاه مددجویان در گروه های مختلف معلولیت بوده و همچنین دارای بخش های آموزشی، گفتار درمانی، کاردرمانی، فیزیوتراپی، دندانپزشکی، بخش مشاوره و روانپزشکی، اورژانس و درمانگاه می باشد. در حال حاضر در هر بخش ٢٥ مددجو نگهداری می شود که خدمات مورد نیاز آنان از طریق سایر بخش ها و طبق برنامه زمانبندی شده در جهت رفع نیازهای آنان ارائه می شود. این مرکز با توجه به آسیب پذیرتر بودن دختران حمایت و سرپرستی از آن ها را به عهده گرفته است و سعی می کند کانون گرمی را برای آن ها مهیا کند و از درد و رنج آن ها بکاهد.

در همین نزدیکی

اما فعالیت های خیریه بانوان تنها به شهر تهران محدود نمی شود اگر چه این فعالیت ها در تهران نمود بیشتری دارند. به عنوان مثال سال گذشته جشنواره غذایی که به همت بانوان نیکوکار در مرکز آموزشی و توانبخشی و نگهداری فرزندان معلول کارگران برپا شد، بسیار مورد توجه مردم قرار گرفت و عواید آن به کودکان و نوجوانان کم توان ذهنی تعلق گرفت.

با این حال نباید از فعالیت های بانوان نیکوکار شهرستانی چشم پوشی کرد. سال ۱۳۷۲ موسسه خیریه حضرت نبی (ص) به همت جمعی از بانوان خیر مشهد و با هدف و انگیزه کمک به بیماران کلیوی تاسیس شد. به گفته طاهره قاسمیه، مدیر هیات مدیره این موسسه، موسسه حضرت نبی (ص) پذیرای بیمارانی بی سرپناه است. بیمارانی که به دلیل نارسایی کلیه مجبورند هفته ای ۲ تا ۳ بار دیالیز شوند و از طرفی به دلیل نبود امکانات درمانی کافی در شهرستان ها و روستا های دور افتاده ناچاراً بایستی به مرکز استان مراجعه کنند.

وی توضیح می دهد: «تامین هزینه اقامت و معیشت در شهر بزرگی مثل مشهد مشکل این بیماران را دو چندان می کرد. در همین موقع از زمان بود که پزشکی انسان دوست پیشنهاد تاسیس این موسسه را به بانوان خیر مسجدالنبی (ص) مشهد داد و این انگیزه شروع فعالیت و تاسیس این موسسه بود که به حول و قوه الهی تا امروز پاینده و بالنده است و به بیماران نیازمند خدمت می کند».

ساختمان این موسسه توسط یکی از بانوان خیر این موسسه اهدا شده است و دارای دو بخش است که طبقه همکف درمانگاهی شامل بخش های مختلف از جمله: دندانپزشکی، پزشکی، بینایی سنجی، تزریقات زنان و غیره است و طبقه بالا ۱۶ سوئیت با امکانات مناسب پذیرای بیماران کلیوی است که تفکیک شده بین خانم ها و آقایان است. علاوه براین، موسسه از بدو دیالیز تا پایان پیوند همراه و یاور بیماران در تمام مراحل است و تا حد امکان نیازهای آن ها را تامین می کند.

به گفته طاهره قاسمیه تامین هزینه های درمانی شامل هزینه دارو و درمان، وسیله ایاب و ذهاب بیماران به مراکز درمانی، کمک و مساعدت لازم جهت انتخاب اهداکننده کلیه و فراهم آوردن امکانات لازم مانند کمک های مالی در حد بضاعت موسسه جهت انجام عمل پیوند کلیه و غیره انجام می شود و در کنار آن تامین مسکن برای بیمارانی که به دلیل ازدواج مجبورند در خارج از موسسه زندگی کنند، تامین مواد غذایی و سایر امکانات معیشتی بیماران و تامین سایر نیازمندی ها به صورت موردی در حد استطاعت موسسه به همت بانوان نیکوکار فراهم می شود.

موسسه بانوان نیکوکار بافق موسسه خیریه دیگری است که به همت گروهی از زنان شهرستان بافق از سال ۱۳۸۰ کار خود را شروع کرده است. ناهید مظفری، مدیر این موسسه می گوید: «ما فعالیت خود را در راستای اعتلای سیره عملی امیرالمومنین علی علیه السلام و به منظور اهداف عالی و انسان دوستانه کمک به قشر ضعیف جامعه، حمایت و توانمندی زنان سرپرست خانوار آغاز کردیم و خدماتی را در زمینه های فرهنگی، آموزشی، حقوقی و مددکاری و خیریه ای ارائه می دهیم تا بلکه به یاری خداوند بتوانیم گره ای هر چند کوچک از کار هموطنانمان باز کنیم».

تو فکر یک سقفم

برای همه آدم ها داشتن یک خانه از نان شب هم واجب تر است. آن هم با شرایط کنونی جامعه ما و نابسامانی بازار مسکن. شاید هیچ کاری پر اجرتر از خانه سازی برای افراد بی بضاعت نباشد. از این رو بانوان نیکوکار در امر احداث مسکن نیز فعال بوده اند و به همت آن ها بیش از ۶۴۵ هزار واحد مسکونی در حال ساخت است و ساخت بیش از یکصد و سه هزار خانه نیز امسال آغاز خواهد شد. استقبال بانوان از امر خانه سازی چنان گسترده بوده است که مدیرکل حساب ۱۰۰ امام بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، مشارکت دادن بانوان خیر در ساخت مسکن برای محرومان را رویکرد جدید بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اعلام کرده و بر لزوم جلب همکاری بانوان در این زمینه تاکید ورزیده است. شاید ادامه فعالیت زنان در این مسیر موجب شود تا حدودی از دغدغه مسکن کاسته شود و جوانان بتوانند سقفی بالای سرشان ببینند. علاوه بر خانه سازی بانوان نیکوکار از مدرسه سازی نیز غافل نشده اند و در این حوزه نیز با انرژی و فعال ظاهر شده اند. چنانکه بنا به گفته رئیس ستاد بانوان خیر مدرسه ساز کشور تاکنون بیش از ۱۰ هزار نفر از بانوان خیر مدرسه ساز با اهدای زمین یا خانه در آموزش و مدرسه سازی مشارکت داشته اند و در امر پاسداری از اندیشه و اقتدار علمی ایران قدم های موثری برداشته اند.

بانوان خیر مدرسه ساز در شهرهای مختلف انجمن هایی تشکیل داده اند و در عمران و بهسازی و نوسازی مدارس فعالیت های گسترده ای را به عهده گرفته اند به نحوی که به پاس قدردانی از زحمات آن ها هر ساله در شهرهای مختلف جشنواره بانوان خیر مدرسه ساز برگزار می شود.

اما از خانه و مدرسه که بگذریم باید به فکر سالمندان باشیم. این بار نیز بانوان خیر به میدان آمده اند و تلاش های خود را آغاز کرده اند. سال ۱۳۵۲گروه بانوان نیکوکار (وابسته به آسایشگاه خیریه کهریزک) خدمات خود را با همکاری دو بانوی نیکوکار آغاز کرد و امروز بیش از ۲۰۰۰ بانوی داوطلبِ فعال در داخل و خارج از کشور حامی آسایشگاه خیریه کهریزک و مؤسسه خیریه خانه مادر و کودک هستند. اشرف قندهاری یکی از بانوان موسس این گروه، کمک رسانی همه جانبه به دکتر محمد رضا حکیم زاده (موسس آسایشگاه کهریزک) در راه اندازی نخستین آسایشگاه خیریه در تهران برای نگهداری معلولان و سالمندان کم درآمد و نیازمند را هدف خود در ایجاد این گروه می داند و می گوید: «این گروه در تلاشند تا با ایجاد محیطی گرم و پرمهر، نه تنها خلأ دوری از خانواده را برای مددجویان آسایشگاه کهریزک و فرزندخواندگان بازمانده از زلزله (رودبار و بم) پر کنند بلکه با ارتقای توان جسمی و روحی آنان گام های مؤثری در تحقق بخشیدن به هدف های انسان دوستانه این دو سازمان بردارند».

این نگاه کوتاه و گذرا به فعالیت های خیریه زنان اگر چه حق مطلب را درباره تلاش های آن ها ادا نمی کند اما ما را امیدوار می کند که با همت این نیکوکاران بسیاری از مشکلات از پیش رو برداشته شود و شادی و سعادت مهمان تمام خانه ها و خانواده های ایرانی باشد.

لیلا عرب شاهی

منبع: aftabir.com