کلمات کلیدی: مراکز خیریه، خیریه، انجمن خیریه، موسسه خیریه، صندوق صدقات

مقدمه

انجمن‏ ها و مراکز خيريه، مؤسسات عام المنفعه ‏اي هستند که به منظور ارائه‏ ي خدمات به افراد جامعه در زمينه‏ هاي گوناگون از قبيل خدمات بهداشتي و درماني، خدمات رفاهي و خدمات فرهنگي پا به عرصه‏ ي حيات مي‏ گذارند. وجود اين مراکز، تعداد و موضوع فعاليت آن ‏ها محک و معياري براي ثبوت يا نفي عدالت اجتماعي در جامعه است. بدين معنا که اين مراکز، زماني پا به عرصه‏ ي فعاليت مي‏ گذارند که عدالت در اجتماع با عملکرد ناقص و برنامه ‏هاي ضعيف، کمرنگ يا مخدوش شده باشد و دولت نتواند به وظيفه‏ ي خود در برابر يکايک افراد جامعه به ويژه قشر ضعيف عمل کند. در اين مقطع زماني است که عده ‏اي از نوع دوستان خير جامعه، به منظور ارائه‏ ي خدمات به همنوعان خود، تشکيلاتي را بدين منظور پديد مي‏ آورند تا راه گشايي براي خدمت باشند.

کشور جمهوري اسلامي ايران نيز از اين قاعده مستثنا نيست و عملکردهاي گاه نامطلوب و ضعيف دولت‏ ها در دهه‏ ها و سال‏ هاي گذشته، باعث ايجاد چنين مراکزي به ويژه در سال‏ هاي اخير شده است. تأسيس و ايجاد اين  انجمن‏ ها و مراکز خيريه در جامعه‏ ي اسلامي ما، خصوصيت و رنگ و بويي خاص دارد و مولاي پرهيزکاران اميرمؤمنان علي (ع) چه زيبا در اين باره مي‏فرمايد:

و ما احسن تواضع الاغنياء للفقراء طلبا لما عندالله و احسن منه تيه الفقراء علي الاغنياء اتکالا علي الله.

چه نيکو است فروتني توانگران برابر مستمندان براي به دست آوردن آن چه نزد خداست و نيکوتر از آن، بزرگ ‏منشي مستمندان به اعتماد بر خدا برابر اغنياست.

(نهج ‏البلاغه، کلمات قصار (406)، ترجمه‏ ي سيد جعفر شهيدي، ص 434)

مردم متدين و رهرو راه ولايت اصفهان، با پيروي از مولا و مقتداي خود، حضرت مولي الموحدين و صالح المؤمنين و اميرالمؤمنين علي بن ابي‏طالب (ع) جهت خدمت به افراد نيازمند جامعه‏ي خود احساس مسؤوليت کرده و با توسل و مدد از مراد خود حضرت مولا علي بن ابي‏طالب در راه آن امام گام برداشته و به تأسيس مراکزي خيريه در سطح شهر اصفهان اقدام کرده‏ اند و بدين منظور از مولايي استمداد مي‏ جويند که شب‏ هاي کوفه و کوچه‏ هاي آن، بايد به دلجويي و تفقد حضرت از ايتام و بي‏بضاعتان در آن ايام شهادت دهد.

آنچه در اين مقال بدان پرداخته مي‏ شود، توضيح مختصري درباره‏ ي فعاليت برخي از خيريه ‏هاي شهر اصفهان است که در تهيه و تنظيم اين مقاله همکاري و مساعدت‏ هاي لازم را مبذول داشتند. اين نوشتار با توجه به گفته‏ ها و نوشته‏ هاي مسؤولان اين مراکز تهيه شده و مي‏ تواند راهکار مناسبي فراروي ديگر خيرانديشان باشد.

آن چه بايد بدان اشاره کرد، اساس اين خيريه‏ هاست که بيش‏تر به نام مبارک امامان معصوم عليهم‏السلام است که حاکي از اعتقادات و باورهاي مؤسسان اين مراکز حکايت دارد.

خيريه ي امام علي

تاسيس: سال 1372

هدف: تکريم شخصيت و اعطاي عزت نفس به دانش‏ آموزان بي‏ بضاعت و کمک به اهدا آموزش و پرورش.

محل تأمين هزينه‏ ها: 1. فروش قبوض؛ 2. دريافت نذورات، فطريه و صدقات.

موضوع فعاليت: رسيدگي به وضع تحصيلي، تأمين هزينه‏ هاي تحصيلي و درماني دانش‏ آموزان بي‏ بضاعت از قبيل هزينه‏ ي عمل جراحي، تهيه‏ ي عينک، دارو و....

خيريه‏ ي حضرت موسي بن جعفر

تاسيس: سال 1357

هدف: سرپرستي از افراد بي‏ سرپرست و نيازمند.

محل تأمين هزينه‏ ها: 1. کمک‏ هاي موردي خیرین؛ 2. دريافت نذورات و هدايا؛ 3. سفارش تاج‏ گل؛ 4. وقف و وصيت به نفع خيريه.

موضوع فعاليت: 1. خدمات درماني: تأسيس بيمارستان، درمانگاه و آزمايشگاه، ارائه‏ ي خدمات دندانپزشکي، پرداخت کمک هزينه‏ ي بيماران نيازمند، تهيه‏ ي دارو، پرداخت مقداري از هزينه‏ ي خريد کليه براي بيماران نيازمند و...؛ 2. خدمات رفاهي: توزيع و تأمين ارزاق، تهيه و تعمير و مرمت مسکن، پرداخت کمک هزينه براي ساخت و تعميرات لوازم ضروري مسکن، پرداخت وام‏ هاي معوقه، تهيه‏ ي جهيزيه، پرداخت وام قرض‏ الحسنه و... به افراد نيازمند.

اولويت: توزيع و تأمين ارزاق

انجمن خيريه‏ ي امام رضا

تاسيس: سال 1365

هدف: کمک و ارائه‏ ي تسهيلات به اشخاص بي‏ بضاعت.

محل تأمين هزينه‏ ها: کمک‏ هاي مردمي و مؤسسان در هر هفته، متناسب با تقاضاي مددجويان.

موضوع فعاليت: 1. خدمات رفاهي: تهيه‏ ي جهيزيه، تهيه و توزيع پوشاک، توزيع ارزاق به صورت ماهيانه ، پرداخت وام قرض ‏الحسنه، ارائه ‏ي تسهيلات در موارد خاص با تأييد بازرس؛ 2. خدمات فرهنگي: تشکيل جامعة القرآن الکريم در سال 1377 و آموزش حفظ قرآن به گروه سني 6 تا 18 سال. در سال 1379 اين مرکز 150 حافظ کل قرآن تربيت کرده است.

حوزه‏ ي فعاليت: شهر اصفهان و حومه.

انجمن خيريه‏ ي ابن‏ الحسن

تاسيس: سال 1364

هدف: کمک به محرومان جامعه.

محل تأمين هزينه‏ ها: کمک‏ هاي مردمي به صورت نذورات، هدايا، مستمري‏ هاي ماهيانه و سفارش تاج‏گل.

موضوع فعاليت: خدمات رفاهي شامل تهيه ‏ي جهيزيه، توزيع ارزاق، پرداخت وام قرض‏الحسنه. (در ايام ماه مبارک رمضان به توزيع فوق‏ العاده ‏ي ارزاق و در ايام عيد نوروز به توزيع پوشاک و در مهر ماه به پرداخت کمک هزينه‏ ي تحصيلي مي‏ پردازد.)

ميزان خدمات: توزيع ارزاق به صورت هفتگي بين 50 تا 60 خانوار و تأمين جهيزيه‏ي 30 قباله در هر هفته.

افراد تحت پوشش: در حدود 500 خانوار.

موسسه‏ ي خيريه ‏ي حضرت امام حسين

تاسيس: سال 1361

هدف: ساخت، تعمير و نوسازي مسکن براي افراد نيازمند.

محل تأمين هزينه‏ ها: کمک‏ هاي مردمي.

موضوع فعاليت: مرمت، نوسازي و ساخت مسکن، تأمين ارزاق، ارائه‏ ي خدمات درماني به افراد تحت پوشش و مددجو.

ميزان خدمات: ايجاد چند مجتمع آپارتماني با ظرفيت 60 واحد مسکوني و مرمت و نوسازي مسکن در حد درخواست‏ هاي مددجويان.

حوزه ‏ي فعاليت: شهر اصفهان.

خيريه‏ ي هيات حضرت ابوالفضل

تاسيس: سال 1372

هدف: کمک به نيازمندان و محرومان جامعه.

محل تأمين هزينه‏ ها: کمک ‏هاي مردمي.

موضوع فعاليت: تهيه‏ ي جهيزيه، کمک هزينه براي تعمير و نوسازي مسکن، پرداخت کمک هزينه ‏ي درماني، پرداخت وام‏ هاي معوقه‏ ي مددجويان.

انجمن خيريه‏ ي حسينيه‏ ي امام صادق

هدف: اقدام‏ هاي خيرخواهانه براي افراد بي‏ بضاعت.

محل تأمين هزينه ‏ها: کمک‏ هاي موردي خيرين مؤسس متناسب با تقاضاي مددجويان و قبوض مستمر ماهيانه.

موضوع فعاليت: 1. خدمات درماني: تأسيس درمانگاه و ارائه‏ ي خدماتي چون دندانپزشکي، پزشکي عمومي، زنان و زايمان، هماهنگي با مراکز درماني و بيمارستان‏ ها براي بستري شدن بيماران نيازمند، تصفيه حساب اين بيماران با بيمارستان‏ ها و...؛

2. خدمات رفاهي: توزيع ماهيانه ‏ي ارزاق و به صورت فوق‏ العاده در ماه مبارک رمضان، تهيه‏ ي اقلامي از جهيزيه، تعمير و مرمت مسکن، تأمين لوازم ضرور منزل، حمايت مالي از زندانيان براي آزادي، رهن منزل ، تهيه‏ي لوازم ضرور منزل، تهيه‏ ي انشعاب آب و برق و گاز، پرداخت بدهي افرادي که متأسفانه گرفتار اشخاص نزول خوار شده ‏اند و هر گونه استمدادي که از اين مرکز خيريه شود در حد توان، و پرداخت وام قرض‏ الحسنه.

3. خدمات فرهنگي: دعوت از سخنرانان جهت سخنراني، تهيه و تدارک اردوهاي فرهنگي، و تأمين نيازمندي‏ هاي حسينيه‏ ي امام صادق (ع).

ميزان خدمات: محدوديتي ندارد و متناسب با تقاضاي مددجويان اقدام‏ هاي لازم انجام مي‏گيرد.

ويژگي خاص در مقايسه با مؤسسه‏ هاي ديگر: خيرين اين مرکز، موضوع فعاليت خود را به مورد خاصي محدود نکرده ‏اند و در همه‏ ي زمينه‏ هاي متناسب با موضوع تقاضاي مددجويان به ارائه‏ ي خدمات مي‏ پردازند.

حوزه‏ ي فعاليت: حوزه ‏ي فعاليت اين خيريه محدوديتي ندارد.

انجمن خيريه‏ ي حضرت جواد

تاسيس: سال 1380

هدف: اسکان دانشجويان متأهل با اعتقاد به اين که فرهيختگان، ميهمان حضرت جواد (ع) هستند.

موضوع فعاليت: خدمات رفاهي.

ميزان خدمات: ايجاد و تأسيس 110 واحد مسکوني براي موضوع خيريه.

محل تأمين هزينه‏ ها: کمک‏ هاي موردي خيرين و مؤسسان.

حوزه‏ ي فعاليت: در حال حاضر، صرفا دانشجويان متأهل دانشگاه صنعتي اصفهان.

جامعه‏ ي امدادگران امام صادق

تاسيس: سال 1354

هدف: کمک به خانواده‏ هاي بي‏ سرپرست و مستمند و افرادي که از نظر مالي هيچ گونه درآمدي يا سرمايه ‏اي ندارند.

محل تأمين هزينه‏ ها: اهداي نذورات، صدقات، کمک‏ هاي مردمي و قبوض مستمر ماهيانه و سفارش تاج‏گل و تابلو جهت مراسم ترحيم و يادبود.

موضوع فعاليت: خدمات رفاهي از قبيل توزيع ماهيانه‏ ي ارزاق و تهيه‏ ي جهيزيه براي افراد تحت پوشش.

ميزان خدمات: در ماه به طور متوسط در حدود 4 تا 5ر4 ميليون تومان هزينه‏ هاي جاري خيريه است.

تعداد افراد تحت پوشش: افراد تحت پوشش اين جامعه‏ ي خيريه، در حدود 750 خانوار و 100 نفر به صورت انفرادي مي‏ باشد.

حوزه‏ ي فعاليت: اصفهان و حومه.

انجمن خيريه ‏ي امام محمدباقر

تاسيس: سال 1374

هدف: کمک براي تهيه‏ ي جهيزيه ‏ي افراد بي‏ بضاعت.

محل تأمين هزينه‏ ها: کمک‏ هاي مردمي به صورت اهداي نذورات، صدور قبوض ماهيانه، سود حاصل از فروش نان نانوايي خيريه‏ ي امام محمد باقر (ع)، سفارش تاج‏ گل.

موضوع فعاليت: تهيه و تأمين جهيزيه که اولويت کاري اين خيريه است. همچنين تهيه و توزيع ارزاق در ماه مبارک رمضان، توزيع پوشاک در ايام عيد و تهيه‏ ي کيف و کفش و لوازم ‏التحرير در مهرماه.

ميزان خدمات: هزينه‏ ي خيريه جهت اهداف موضوع، در سال 79 بيش از 200 ميليون تومان بوده است.

ويژگي ارائه‏ ي خدمات: تسريع در امر تهيه و تأمين جهيزيه به صورت چشمگير و کالاهايي با کيفيت عالي.

حوزه‏ ي فعاليت: اصفهان.