19 آگوست، روز جهانی بشر دوستی

درگذشته، «حقوق بشر» و «حقوق بين‌الملل بشردوستانه» به‌صورت مجزا تعریف می‌گردیدند. بر این اساس، حقوق بشر را حقوق زمان صلح و حقوق بين‌الملل بشردوستانه را حقوق زمان جنگ قلمداد مي‌كردند.

بنابراين، تصور اين بود كه هيچ رابطه و نسبتي ميان اين دو واژه وجود ندارد.

تعریف حقوق بشر

«حقوق بشر مجموعه‌ای از ارزش‌ها، مفاهيم، اسناد حقوقی بين‌المللی و ساز و كارهایی است كه در همه‌ی زمان‌ها و مكان‌ها از مقام، منزلت و كرامت انسانی همه‌ی افراد و يا گروه‌ها، صرفا به‌دليل اينكه انسانند، در مقابل همه‌ی دولت‌ها حمايت می‌كند». مهم‌ترين اسناد حقوق بشر شامل اعلامیه جهانی حقوق بشر، ميثاق بين‌المللی حقوق مدنی و سياسی و ميثاق بين‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌باشد.

تعريف حقوق بين‌الملل بشردوستانه

«حقوق بين‌الملل بشردوستانه شامل اصول و قواعد حقوقی است كه هدف آن حمايت از افراد و اموالی است كه در معرض تاثيرات درگيری‌های مسلحانه بين‌المللی و غير بين‌المللی دارند و همچنين تجديد روش‌ها، شيوه‌ها و ابزار آلات جنگی است» مهم‌ترين اسناد حقوق بشردوستانه شامل كنوانسيون‌های لاهه و كنوانسيون‌های چهارگانه ژنو و پروتكل الحاقی به كنوانسيون اخیر می‌باشد.

در پی تغيير و تحولاتی كه در نظام حقوق بين‌الملل در دو عرصه‌ی حقوق بشر و حقوق بشردوستانه صورت گرفت، قلمرو اجرايی مكانی و زمانی اين دو حقوق گسترش پيدا كرد. حقوق بشردوستانه و حقوق بشر در جهت هم‌گرايی به منظور حمايت از انسان و كرامت انسانی او توسعه يافته و به تدريج به سمت نزديک شدن حركت نمودند، اما اين رابطه به معني وابستگی يكی به ديگری و يا تشابه يكی با ديگری نيست.

هدف اصلي و اساسي اين دو شاخه‌ی حقوق بين‌الملل، حمايت از انسان، انسانيت و كرامتی انسانی است. قلمرو اجرايی اين دو حقوق مكمل يكديگرند. بدين صورت كه حقوق بشر هم در زمان صلح و هم در زمان جنگ قابل اجراست و حقوق بين‌الملل بشردوستانه مطلقا حقوق مربوط به زمان مخاصمات مسلحانه‌ی بين‌المللی و غير بين‌المللی نيست، بلكه در زمان صلح نيز حقوق بين‌الملل بشردوستانه اهمیت دارد و در اين هنگام، بايستی آن را توسعه داد و به آموزش آن افراد مربوطه پرداخت.

بنابراین، در حوزه‌ی اين دو حقوق، قواعد و مقرراتی مشتركی يافت می‌شود كه هم در زمان صلح و هم در زمان جنگ قابليت اجرايی دارند از جمله منع شكنجه و آزار، منع رفتار بی‌رحمانه، منع لطمه به حيثيت اشخاص و ...

روز جهانی بشردوستی زمانی برای آشنایی بیشتر با افرادی است که برای کمک به دیگران با خطرات و سختی‌های زیادی مواجه می گردند. این روز توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد همزمان با سالروز بمب‌گذاری ستاد سازمان ملل در بغداد در سال 2003 نامگذاری گردیده است. در این بمب گذاری 22 نفر از ناجیان سازمان ملل4 کشته شدند.

روز جهانی بشر دوستی، فرصتی است تا از افرادی که در سراسر جهان به کمک انسان‌ها می‌شتابند، تقدیر نماییم.

شعار این روز در سال 2014 عبارت «جهان به بیشتر از این نیاز دارد» می‌باشد که در آن، سازمان ملل و دیگر گروه‌های فعال در این زمینه، برای اولین بار، کمپینی به همین نام تشکیل داده‌اند.

19 آگوست روز جهانی بشر دوستی

انسان ها همواره برای بقای خود در تلاشند و در این میان عده ای هستند که برای بقای سایرین نیز می کوشند؛ انسان های خیّری که با نیکوکاری و از خودگذشتگی تلاش می کنند دنیا را به مکانی بهتر و زیباتر تبدیل نمایند.

 این مردان و زنان نیک اندیش و نیک کردار با چشم پوشی از امکانات رفاهی و آسایش زندگی خود، تمام توان و نیروی خویش را صرف خدمت به جامعه بشری می کنند و در قامت استاد، پزشک، خدمتکار، مهندس و … برای انسانیت انسان تلاش می کنند.

 شاید برای بسیاری مفهوم اقدامات و خدمات بشردوستانه نامانوس بنماید. خدمات بشردوستانه به آن دسته از اقداماتی اطلاق می گردد که به صورت داوطلبانه و بدون دریافت دستمزد برای نجات جان، سلامت و آسایش انسان ها به ویژه در هنگامه مخاصمات مسلحانه و بحران های انسانی صورت می گیرد.

 افرادی که برای اقدامات انسان دوستانه داوطلب می گردند علاوه بر انجام رسالت سنگین انسانی خود در معرض انواع مخاطرات و تهدیدات قرار دارند. این گروه نیکوکار نه تنها توان و نیروی جسمانی و قدرت فکری و معنوی خویش را برای کمک به افراد در معرض خطر به کار می گیرند بلکه در بسیاری از مواقع جان یا سلامت خود را به واسطه حملات کورکورانه دشمن از دست می دهند.

 روز بین المللی انسان دوستانه بهانه ای است برای به یادآوردن و شناخت مردان و زنانی که برای کمک به دیگران با مخاطرات بسیاری مواجه می شوند و بعضاً جان خود را از دست می دهند.

 در سال 2003 میلادی در حادثه بمب گذاری دفتر سازمان ملل متحد در بغداد عراق برخی از کارمندان بشردوستانه جان خود را از دست دادند، به همین علت مجمع عمومی سازمان ملل در طی قطعنامه ای روز 19 آگوست هر سال را با نام «روز بین المللی انسان دوستی» نام گذاری نمود.

 از سال 2003 میلادی به بعد همه ساله این روز در سراسر جهان برگزار می شود و از خدمات کارمندان بخش انسان دوستانه تجلیل می گردد. این روز همچنین فرصت مناسبی برای توسعه و تفسیر قواعد حقوق بین الملل و حقوق بشردوستانه بین المللی در محاکمه و مجازات مجرمان جنگی است. مجرمان جنگی همان کسانی هستند که بدون ملاحظات انسانی و اخلاقی حملات کورکورانه و بدون تفکیک را علیه جمعیت غیرنظامی و همچنین جمعیت تحت حمایت ویژه سازمان ملل متحد یعنی کارمندان بخش انسان دوستانه، مدیریت و راهبری می کنند. به همین خاطر این افراد باید تحت پیگرد و تعقیب قانونی و جزایی قرار گیرند.

 بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد در آستانه برگزاری دوازدهمین سالگرد این روز جهانی پیامی را منتشر نموده که بیان می دارد: «در دنیایی که بیش از هر زمان دیگری ارتباطات مجازی آن را به هم می پیوندد، هر یک از ما قدرت و تعهد انتشار این فریضه انسانی را داریم که اعلام کنیم همه انسان ها باید به یکدیگر کمک کنند تا دنیایی انسانی تر بسازیم.»

 «در روز جهانی انسان دوستی ما مفتخریم که از انسان هایی تجلیل کنیم که از جان خود برای خدمت به انسان های در معرض خطر گذشتند و از سراسر جهان به مناطقی آمدند که در معرض خطرات بسیار بود. در سال جاری بیش از 100 میلیون زن، مرد و کودک نیاز به کمک های انسان دوستانه داشته و دارند. تعداد انسان هایی که از مخاصمات اخیر متاثر شده اند به اندازه ای است که حتی از مرز کشته شدگان و قربانیان جنگ جهانی دوم نیز گذشته است. در عین حال قربانیان حوادث و بلایای طبیعی نیز شمار بسیار زیادی را به خود اختصاص داده است.

 ما در این روز جهانی علاوه بر تجلیل از جایگاه ویژه کارمندان بشردوستانه، انسانیت مشترک خود را نیز جشن خواهیم گرفت. خانواده ها و جوامعی که برای بقا و نجات خود در شرایط بحرانی این روزها می کوشند بخشی از کرامت ذاتی انسان را به نمایش گذارند. این افراد به کمک ویژه ما نیاز دارند تا برایشان آینده ای بهتر بسازیم.

 هر یک از ما می توانیم تاثیر خاصی داشته باشیم. در دنیای دیجیتال امروز همگان موظفیم این پیام انسانی را منتشر کنیم.»

 در ماه می سال 2016 میلادی قرار است اجلاس بشردوستانه بین المللی در سطح سران دولت ها در استانبول ترکیه برگزار گردد. این اجلاس در نظر دارد بر دو محور کاهش خسارات ناشی از مخاصمات و اجرایی سازی برنامه توسعه پایدار تا سال 2030 میلادی تمرکز نماید.

 روز جهانی انسان دوستی در حالی برگزار می شود که در سراسر منطقه جنوب غرب آسیا درگیری و مخاصمه موج می زند. داعش و گروه های تکفیری- تروریستی از یک سو و دول زورمدار عرب از سوی دیگر کل منطقه را ناامن کرده و جان بسیاری از زنان، کودکان و مردان غیرنظامی و همچنین کارکنان بشردوستانه را به خطر انداخته اند.

 یکی از مصادیق خاص و اخیر قتل و کشتار این کارکنان امدادی در سال 2014 میلادی اتفاق افتاده است. «دیوید کاتورن هینز» یک امدادگر انگلیسی بود که در سال 2013 میلادی در شمال شرق سوریه دزدیده شد و سپس در کنار یک مامور امدادگر ایتالیایی در سال 2014 به دست داعش اعدام گردید.

 عربستان سعودی نیز به دفعات حملات مستقیمی را علیه محموله ها و کارکنان امدادگر صلیب سرخ و هلال احمر به یمن انجام داد. رفتار ضد حقوقی عربستان از سوی برخی نهادهای مستقل حقوق بشری بارها مورد انتقاد قرار گرفت، با این وجود سازمان ملل ممانعت این کشور از ارسال خدمات انسان دوستانه به یمن را هرگز محکوم نکرد.

 با فرا رسیدن روز جهانی انسان دوستی امید می رود که سازمان ملل و نهادهای وابسته به آن با فاصله گرفتن از خط و مشی منفعت طلبانه سیاسی، به حمایت از کارکنان بشردوستانه در سراسر جهان بپردازند و در برابر قدرت ها و دول زورمداری که به راحتی حقوق انسان ها را پایمال می کنند بایستند.

 همان گونه که «والری آموس» معاون دبیر کل سازمان ملل متحد در امور بشردوستانه به مناسبت این روز جهانی در سال 2014 میلادی اعلام کرده است: «به دلیل گسترش بحران‌های بین‌المللی و نیازهای روز‌افزون بشردوستانه باید جنایتکارانی که به امداد‌گران حمله می‌کنند به سزای عمل‌شان برساند.» امید می رود زمینه حقوقی و حقیقی لازم برای کیفردهی مجرمان واقعی فراهم گردد.

تقدیر دبیرکل سازمان ملل از امدادگران انسان دوست

دبیر کل سازمان ملل متحد، در پیامی به مناسبت روز جهانی بشردوستی، تلاش‌های امدادگران قهرمانی را ارج نهاد که شجاعانه برای کمک به نیازمندان می شتابند.

متن کامل پیام بان کی مون به شرح زیر است:

«در روز جهانی بشردوستی، تعهد خود را برای تلاش‌های امدادی جهت نجات جان مردم تجدید می‌نماییم و همه‌ی آنانی که در راه این هدف اصیل جان خود را از دست داده اند را به یاد خواهیم سپرد.

سال گذشته مددکاران انساندوست بیشتری ربوده شدند، همچنین مددکاران به گونه‌ای جدی، نسبت به قبل مصدوم شده یا به قتل رسیدند و این بی‌عدالتی است.

در هفته‌های اخیر، تعدادی از امدادرسانان انسان دوست، شامل اعضای خانواده ملل متحد، زندگی خود را در سودان جنوبی و غزه از دست دادند. تعداد زیادی از مردم به دلیل حملات عمدی کشته شده یا عذاب کشیدند

امدادگران انسان دوست و خانواده‌های آنان شدیدا در معرض این جنایات قرار دارند، اما این جنایات به وسیله‌ی میلیون‌ها انسان دیگر نیز احساس می‌شود.

حمله علیه امدادگران انساندوست، توان دسترسی مردم به کمک‌های نجات‌بخش زندگی را کاهش می‌دهد.

کودکان واکسن دریافت نمی‌کنند. بیماران و مصدومان زخمی، درمان نشده می‌مانند. آنانی که مجبور به ترک خانه‌هایشان شده‌اند بدون غذا، آب و سرپناه مانده و در معرض خشونت، بیماری‌ها یا سایر تهدیدها قرار می‌گیرند.

در این روز جهانی انساندوستی، امدادگران قهرمانی را ارج می‌نهیم که شجاعانه برای کمک به نیازمندان می‌شتابند.

فداکاری آنان را به یاد سپرده و میلیون‌ها انسانی را مورد تقدیر قرار می‌دهیم که  برای ادامه‌ی بقای خود به امدادگران انسان دوست وابسته‌اند.

بگذارید از راه حمایت آنانی که به کار خود در این راه ادامه می‌دهند، درگذشتگان راه امدادرسانی انسان دوستانه را ارج نهاده و از عملیات امداد انسان دوستانه در سرتاسر جهان پشتیبانی نماییم.»

 منبع:

asemooni.com

sdsgroup.org